Yurtdışında çalışması olan ve borçlanma işlemleri yapıp Sosyal Güvenlik Kurumundan emekli maaşı alan kişilerden en çok aldığım sorular emekli aylıklarımız neden farklı ödenmektedir. Her iki sigortalı 3600 gün veya 5000 gün borçlanarak yine aynı rakamı ödemeleri ve aynı tarihlerde de emekli aylığı için başvuruda bulunduğu halde emekli aylıklarını 500,00 TL gibi farklı aldıklarını belirterek bunun sebebini sormaktadırlar. 

Aylıkların neden farklı olduklarını sebebini genel olarak açıklamadan önce yurtdışı borçlanma işlemleri hakkında genel bir bilgi verelim.

Yurtdışı borçlanma işlemleri 3201 sayılı Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanuna göre yapılmaktadır. 

Sosyal Güvenlik Sözleşmesi imzalanmış ülke olsun veya olmasın yurtdışında yaşayan Türk vatandaşlarının (mavi kartlılar dahil) yurtdışında Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olarak çalışmış olduğu süreler ile çalışma süreleri arasında yada sonunda her birinde en fazla bir yıl olmak üzere boşta geçen süreleri borçlanabilirler. Ayrıca, yurtdışında yaşayan kadınların evli olup olmadığına bakılmaksızın ev kadınlığı sürelerinin borçlanma hakları vardır.

Borçlanma işlemlerinde Türkiye çalışması varsa en son tabi olduğu sigortalılık süresine göre borçlandırılma işlemi yapılmakta, ülkemizde çalışması yok ise 4/b (Bağ-Kur) kapsamında borçlandırma işlemi yapılmaktadır. 

Yurtdışı borçlanma başvuru sırasında borçlanmak istediği tarih aralığı belirtilmemiş ise borçlanma işlemleri başvuru belgesiyle birlikte ibraz etmiş olduğu hizmet belgelerindeki son tarihten geriye doğru borçlanma işlemi yapılır.

Yurtdışı borçlanma işlemleri borcunun sigortalıya tebliğ edildiği tarihten itibaren üç ay içinde ödemesinde halinde yasal süre içinde ödemiş sayılmaktadır. 

Yurtdışı borçlanma işlemi sonucu borcunu ödeyen sigortalı, borçlandıkları süreler sigorta gün sayılarına eklenir. Borçlandıkları süreler Ülkemizdeki sigortalılık süresinden önce ise borçlandıkları süre kadar ilk işe giriş tarihi geriye götürür. Ülkemizde sigorta hizmetleri yok ise borçlanmayı ödedikleri tarih itibariyle ödedikleri tutara karşılık gelen süre kadar hizmet geriye götürülür.

Sosyal Güvenlik sözleşmesi olan veya olmayan ülkelerde yurtdışı borçlanma işlemi yapan sigortalılar, borçlanma yapılan ülkede ilk defa çalışmaya başladığı tarih işe giriş tarihi olarak alınmaz. Ancak, Sosyal Güvenlik sözleşmesi imzaladığımız ve sözleşmedeki hükümler gereği 2014 yılı Eylül ayından itibaren Almanya, Arnavutluk, Avusturya, Azerbaycan, Belçika, Bosna Hersek, Çek Cumhuriyeti, Fransa, Gürcistan, Hırvatistan, Hollanda, İsviçre, Kanada Kebek, KKTC, Lüksemburg, Makedonya ve Slovakya gibi 18 ülkedeki sigortalılık sürelerini borçlananların ilk işe başlama tarihi, ülkemizdeki ilk işe giril tarihinden önce ise, ilk işe giriş tarihi hiç hizmeti yoksa ilk işe giriş tarihi olarak esas alınır.

Kısaca, yurtdışı borçlanma işlemleri hakkında genel bir bilgi verilmiştir. Sorumuzun cevabına gelince, yurtdışı borçlanma işlemi yapan bir kişi borçlanıp, ödemesi ve emeklilik işlemlerin başvurmasının ardından aylık hesaplama işlemlerinde, borçlandığı tarih aralığı ülkemizde geçmiş gibi işleme tabi tutulur. 

Bu işlem sonucuna göre aylık hesaplanmaktadır. Sosyal Güvenlik mevzuatı açısından aylık hesaplama işlemleri farklı tarihlerde değişikliğe uğramasından dolayı hesaplama dönemlerine göre aylık miktarları değişmektedir. Gelecek yazımızda emekli aylıklarının genel ve sade bir şeklide anlatmaya çalışacağımız için konu daha net anlaşılacaktır.

Aynı süreyi ve aynı rakamı ödemelerine rağmen aylıkların farklı olmasının sebebi borçlanma tarih aralığının farklı belirlenmesinden dolayıdır. Borçlanma tarih aralığının farklı olması aylık hesaplama dönemlerindeki değişiklikle göre farklı işlemlere tabi tutulması aylıkların farklı olmasına sebep olmaktadır.